Kasaplar, manavlar, kuaförler, muayenehaneler ve elektronik mağazalarda yazar kasalar yerini kişisel IBAN’lı QR kodlu tabelalara bırakmaya başladı. QR kodunu telefonunuza tarattığınızda IBAN numarası anında telefonunuza indirilir. Bu sayede satın aldığınız ürün veya hizmetin bedelini birkaç saniye içerisinde satıcıya ödeyebilirsiniz.
IBAN ile ticaretin artmasında nakit alışverişlerde uygulanan indirimler de etkili oldu. Yüksek tutarda yapılan transferlerde açıklama kısmına “alınan ödemenin iadesi” yazılması rica olunur. Bu sayede taraflar vergi veya yasal yükümlülüklerden kurtulur.
“Pazarlık gücü olmayan esnafı zorlamak”
POS’tan yapılan alışverişte kişi taksitsiz nakit ödeme yapsa dahi bu para 45 gün sonra kurul tarafından teslim alınmazsa esnafa iade ediliyor. Komite oranları da yüzde 2,5’a yükseldi. Halihazırda kullanılan POS’ların cihaz, saha yönetimi, bakım/onarım, bakım gibi birçok maliyeti bulunmaktadır. Günlük 100 bin TL ciro yapan esnaf parasını hızlıca almak istediğinde bankaya 2.500 TL ödemek zorunda kalıyor. Bu durum cirosu düşük, pazarlık gücü olmayan esnafı zorluyor. Yüksek enflasyon ve faiz ortamında vade süresi aynı zamanda birçok esnaf için de büyük kayıp anlamına geliyor. Bu nedenle alıcı ve satıcı kendi aralarında kazan-kazan formülünü kullanır.
Bu aynı zamanda vergi kaybı anlamına da gelir.
Uzmanlara göre bu gidişat bazı riskleri de beraberinde getirecek. Yazarkasa POS yerine IBAN kullanmak aynı zamanda vergi kaybı anlamına da geliyor. POS cihazları finansal hareketlerin izlenmesi, vergi kaçakçılığına yol açan olayların tespiti ve kayıt dışılıkla mücadelede öne çıktı.
“Sadece nakit ve IBAN ile çalışıyoruz”
Sabah’a görüş bildiren esnaf, sorunun kaynağını bankalar olarak görüyor. Bakkal işleten bir esnaf, neden IBAN ile ticarete başladığını şu sözlerle açıkladı:
“Geçen ay tüm yazarkasa POS’larını iptal ettik. Sadece nakit ve IBAN ile çalışıyoruz. Şu anda günlük fiyat değişikliği var. 20 liraya domates satıyoruz. Banka bize 45 gün sonra ödeme yapıyor. Ödemeyi aldığımızda geliyor. 45 gün sonra yenisini alıyorum, “O zaman domatesi ya 40 liraya satacağım, ya satmayacağım. Veya nakit olarak çalışmak zorundayız. Bankaların komisyonları ve uzun vadeli geri ödemeleri de enflasyona neden oluyor.”
